Rational emotive behavior therapy (REBT) er tegund meðferðar sem Albert Ellis kynnti á fimmta áratug síðustu aldar. Þetta er aðgerðamiðuð nálgun. Hún miðar að því að hjálpa fólki að bera kennsl á óskynsamlegar skoðanir og neikvæð hugsanamynstur. Það lærir hvernig á að stjórna tilfinningum sínum, hugsunum og hegðun á heilbrigðari, raunsærri hátt. Samkvæmt REBT er hugsun okkar, tilfinningar og hegðun tengd.
Óhjálplegar og hjálplegar skoðanir
Við þróum trú (skoðanir) okkar út frá reynslu okkar af lífinu. Stundum eru þessar skoðanir gagnlegar og styðja okkur en stundum geta þær unnið gegn almennri vellíðan okkar. REBT vinna getur hjálpað okkur að endurforrita okkur þannig að við losum okkur við hugsanir og skoðanir sem gagnast okkur ekki.
Óhjálplegar skoðanir
Óhjálplegar skoðanir eru afleiðingar óskynsamlegra hugsana, þær leiða til óheilbrigðra tilfinninga og hegðunar. Óhjálplegar skoðanir koma frá kröfum sem við setjum á okkur sjálf. Þessar „algildu“ kröfur gefa ekkert svigrúm til að kröfunni verði mætt með minna en 100% niðurstöðu. Þegar það er ekki uppfyllt (t.d. við 50%) leiðir það til truflunar. Óhjálplegar skoðanir hafa tilhneigingu til að vera í formi „algjörra krafna“, eins og: „verð, ætti að, skal, þarf, þarfnast, verð að, krefst, þörf, vera skylt að, vera knúinn til, til dæmis: „Hann gerði mig svo reiða“, „Þeir pirruðu mig“, „Viðskiptavinum mínum verður alltaf að finnast ég frábær“.
Gagnlegar skoðanir
Gagnlegar skoðanir eru skynsamlegar, hlutlægar, uppbyggilegar og sveigjanlegar. Þær leiða til lífsafkomu (survival), hamingju, heilbrigðra tilfinninga og hegðunar. Þessar skoðanir leyfa minna en 100% niðurstöðu og aðrar niðurstöður. Gagnlegar skoðanir eru í formi „vals“. Val er ekki algert, það gefur pláss fyrir aðra valkosti, til dæmis: „Ég myndi vilja að viðskiptavinum mínum finnist ég frábær en sætti mig við að stundum geti þeir það ekki. Þeir kunna að hafa aðrar skoðanir á mér og ég samþykki það. “
Svarforritun
Með tímanum verða viðbrögðin (afleiðingarnar) við skoðuninni (trúnni) að dáleiðsluformi sem skapar sjálfvirkt svar eða sjálfvirka hugsun. Þar sem þetta er gagnleg trú og jákvæð niðurstaða er þetta jákvætt form svarforritunar. Hins vegar, þar sem viðbrögðin eru ekki gagnleg, eins og þegar um er að ræða óhjálpsamar skoðanir um aðstæður sem leiða til truflana, þá getur verið gott að vinna að trúarbreytingum til að skapa gagnlegri viðbrögð.
Þrjár einfaldar spurningar til að véfengja óhjálpsamar (óskynsamlegar) skoðanir
Breytingar verða til með því að kanna hina óhjálplegu (óskynsamlegu) trú og tileinka sér gagnlega (skynsamlega) trú, með því að spyrja þriggja spurninga. Þær spyrja inn í þau sönnunargögn sem viðkomandi notar til að styðja trúna, ásamt því rökrétta að viðhalda þeirri skoðun og hvaða ávinningi það þjónar. Sönnunargögn: Hvar eru sönnunargögnin…? Hvar er alhliða lögmálið sem segir að viðskiptavinir þínir verði alltaf að finnast þú frábær? Rökfræði: Hversu rökrétt er það…? Bara vegna þess að þú vilt að viðskiptavinir þínir finnist þú frábær, þýðir það að þeir muni alltaf gera það? Hjálp: Hvernig hjálpar það að trúa…? Hvernig hjálpar það þér að trúa því að viðskiptavinir þínir verði alltaf að finnast þú vera frábær?
Nýtt viðhorfsform
Þegar hin gagnslausu trú hefur verið könnuð er rætt um aðrar skýringar á atburðinum eða aðrar leiðir til að sjá ástandið. Hægt er að beita sömu þremur spurningum (sönnunargögn, rökfræði, hjálp) til að athuga hina nýju gagnlegu trú. Í stað þess að segja „ég þoli þetta ekki“ í „Ég get þolað þetta“ og úr því að tala niður til sín yfir í að viðurkenna sjálfan sig eins og ég er.
Tvær aðferðir til að samþætta skynsamlega trú
Þegar búið er að greina ástandið, óhjálpsömu trúna og viðbrögðin og spurt út í eða efast um neikvæðu trúna og gagnsemi hennar sem og hjálpað til við að finna og móta gagnlega trú í staðin þá tekur við lokastigð sem eru aðgerðir í tveimur hlutum.
1. Skuldbinding um breytingar og samningur um aðgerðir
Viðskiptavinurinn mun skilja að það er á hans ábyrgð að fylgjast með skoðunum sínum á aðstæðum og ögra óhjálplegum viðhorfum. Æfingin mun með tímanum leiða til nýrrar sjálfvirkrar viðbragðsaðferðar (nýjar brautir í heilanum sem styrkjast við notkun). Til dæmis segja „næst þegar þú ert að keyra leigubíl og bíll svínar fyrir þig og þú stendur þig að því að segja „þessi bíll ætti ekki að svína á mig“ þá stoppar þú þig og segir „ég myndi kjósa að bíllinn svínaði ekki á mig en sætti mig við það af og til“.
2. Framtíðarhraði / Hugræn æfing (Mental rehearsal)
Til að hjálpa viðskiptavini að tengjast nýju viðhorfum sínum, sér hann sig bregðast við ákveðnum aðstæðum á nýjan hátt. Í þessum hluta er notast við dáleiðslu þar sem einstaklingurinn er settur í krefjandi aðstæður og meiri áskorun og jákvæð svörun styrkt þannig enn frekar.
